(1) Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
سَوُّوا صُفُوفَكُمْ، فَإِنَّ تَسْوِيَةَ الصَّفِّ مِنْ تَمَامِ الصَّلاةِ
“Saflarınızı düzeltiniz! Kuşkusuz ki, safların düzgünlüğü namazın tamamındandır!”
Müslim 433/124, Buhari 2/742, Ebu Davud 668, İbni Mace 993
(2) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
أَقِيمُوا الصَّفَّ فِي الصَّلاَةِ، فَإِنَّ إِقَامَةَ الصَّفِّ مِنْ حُسْنِ الصَّلاَةِ
“Namazda saffı düzeltiniz/doğrultunuz! Kuşkusuz ki, safın düzgünlüğü/doğruluğu, namazın güzelliğindendir!”
Buhari 2/741, Müslim 435/126
(3) Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
إِنَّ اللهَ، وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى الَّذِينَ يَصِلُونَ الصُّفُوفَ، وَمَنْ سَدَّ فُرْجَةً رَفَعَهُ اللهُ بِهَا دَرَجَةً
“Kuşkusuz ki, Allah ve Melekleri, safları dolduran/boşluk bırakmayan kimselere salâtta bulunurlar. Herkim, saftaki, bir boşluğu doldurursa, bu davranışından dolayı Allah da onu bir derece yükseltir.”
İbni Mace 995
(4) Enes bin Malik (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Saflarınızı sık tutun, aralarını iyice yaklaştırın ve boyunları aynı hizaya getirin. Nefsim elinde olan Zata yemin ederim ki, şeytanı küçük siyah bir koyun gibi safların aralıklarından girerken görüyorum!”
Ebu Davud 667, Nesei 814, İbni Huzeyme 1545, İbni Hibban 2166, Beyhaki 3/100, Begavi 813, Ahmed bin Hanbel Müsned 3260
إِنَّ اللهَ، وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى الصَّفِّ الْأَوَّلِ. قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ! وَعَلَى الثَّانِي؟، قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: إِنَّ اللهَ، وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى الصَّفِّ الْأَوَّلِ. قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ! وَعَلَى الثَّانِي؟، قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: وَعَلَى الثَّانِي، قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: سَوُّوا صُفُوفَكُمْ، وَحَاذُوا بَيْنَ مَنَاكِبِكُمْ، وَلِينُوا فِي أَيْدِي إِخْوَانِكُمْ، وَسُدُّوا الْخَلَلَ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ يَدْخُلُ فِيمَا بَيْنَكُمْ بِمَنْزِلَةِ الْحَذَفِ، يَعْنِي أَوْلاَدَ الضَّأْنِ الصِّغَارَ
(5) Ebu Umame (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Kuşkusuz ki, Allah ve Melekleri, birinci safta namaz kılanlara salâtta bulunurlar.”
Sahabeler şöyle dediler:
−Ey Allah’ın Rasulu! İkinci saftakilere de mi? Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
−“Kuşkusuz ki, Allah ve Melekleri, birinci safta namaz kılanlara salâtta bulunurlar.”
Sahabeler yine şöyle dediler:
−Ey Allah’ın Rasulu! İkinci saftakilere de mi? Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
−“Kuşkusuz ki, Allah ve Melekleri, ikinci safta namaz kılanlara da salâtta bulunurlar.”
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
−“Saflarınızı düzeltiniz! Omuzlarınızı aynı hizaya getiriniz! Kardeşlerinizin ellerini yumuşak bir şekilde tutun! Safların arasındaki boşlukları doldurunuz! Kuşkusuz ki, şeytan, sizin aranıza koyunun yavrusunun (sürünün arasına) girdiği gibi sizin aranızdaki boşluklara girer!”
Ahmed bin Hanbel Müsned, Ebu Davud, Nesei, İbni Mace, Hakim, Taberani, İbni Hibban, İbni Huzeyme, Tergib ve Terhib 1/457
(6) Ebu’l-Kasım el-Cedeli dedi ki:
Numan bin Beşir (Radiyallahu Anh)’ın şöyle dediğini işittim:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yüzünü cemaate döner ve üç kere şöyle derdi:
“Saflarınızı sık ve düzgün tutunuz! Allah’a yemin ederim ki, ya saflarınızı düzeltirsiniz ya da Allah kalplerinizi ayrı ayrı yönlere çevirecek!”
Numan bin Beşir (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Bunun üzerine namaz kılan kimseyi omzunu arkadaşının omzuna, dizini arkadaşının dizine ve topuğunu da arkadaşının topuğuna bitiştirir olarak gördüm.
Ebu Davud 662, İbni Hibban el-Mevarid 396, İbni Huzeyme 160, Ahmed bin Hanbel Müsned 4/276, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 32
Not: Görüldüğü gibi hadisler, safların sık ve düzgün olmasını emretmekte, saflar arasında boşluk kalmasını ve eğri büğrü olmasını da yasaklamaktadır! Çok önemli olmasına rağmen namaz kılanların buna hiç dikkat etmemesi, onların bu sünnete vakıf olmamalarından kaynaklanmaktadır!
Allâme Muhammed Nâsıruddin el-Albânî (Rahmetullahi Aleyh) şöyle demiştir:
Safların dümdüz birbirine kenetlenmesinin farz olması! Çünkü hadislerde safların düzgünlüğü ve birbirine kenetlenmesi emredilmektedir! Emir kipi ise Fıkıh Usûlünde kararlaştırıldığına göre farza delalet eder. Ancak karine bulunursa bu müstesnadır. Burada karine farzı teyit etmektedir. Karineyle kastım, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in:
“Ya saflarınızı düzeltirsiniz ya da Allah kalplerinizi ayrı ayrı yönlere çevirecek,” buyruğudur. Böyle bir tehdit, farz olmayan hususlar için söylenmez! Bu gizli olmasa gerek.
Hadislerde kast edilen safların düzeltilmesi ve sıklaştırılması, namaz kılanların omuzlarını birbirinin omzuna, ayaklarını birbirinin ayaklarına bitiştirmek suretiyle olacağında şüphe yoktur. Çünkü safları sık ve düz yapmakla emrolunduklarında sahabelerin uygulaması böyle olmuştur.
Çok azı müstesna Müslümanların çoğunun, safları sık ve düzgün tutmakla ilgili sünneti hafife almaları, hatta onu zayi etmeleri gerçekten çok esef verici bir şeydir! Hadis ehli kimselerin dışında hiçbir taifeyi bu sünneti yerine getirir olarak görmedim.
(7) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Sizin en hayırlınız namazda omuzları en yumuşak olanınızdır. (Yani safların arasında olan boşlukları dolduran kimselere zorluk çıkarmayanınızdır)”
Ebu Davud 672, İbni Huzeyme 1566
Bu hadis de yine safların sık olmasına işaret eden hadislerdendir. Hadisin içeriği hüküm, safta duran iki kişi arasında bir kişi sıkışmak suretiyle de olsa sığacak kadar boşluk olduğunda ve orası bir başka kimse tarafından doldurulmak istendiğinde, ona sert davranışta bulunulmamasını, aksine yumuşak davranıp onun safa girmesine izin verilmesini emretmektedir.
Çünkü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in hadislerinde safların sıklığı ile kast edilen omuzların birbirine iyice yapışması ve adeta örülmüş bir duvar haline gelmesidir. Saflar bu şekilde sıklaştırıldığında Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in emri yerine getirilmiş olur.
(8) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“Safları düzeltin ve omuzları aynı hizaya getirin! Aralardaki boşlukları doldurun! Kardeşlerinizin omuzlarına yumuşak davranın! Şeytan için boşluk bırakmayın! Herkim safı bitiştirirse Allah da onu (rahmetine) bitiştirir Herkim de safı kesip ayırırsa Allah da onu kessin!”
Ebu Davud 666
Dolayısıyla Allah’ın bizi birbirimize sevdirmesi, gönüllerimizi birbirine kaynaştırması umulur.