(1) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
لاَ تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلاَّ إِلَى ثَلاَثَةِ مَسَاجِدَ:
مَسْجِدِ الْحَرَامِ،
وَمَسْجِدِي هَذَا،
وَالْمَسْجِدِ الْأَقْصَى
“Üç mescidden gayrına (ibadet için) yolculuk yapılmaz! Onlar:
Mescid-i Haram,
Bu benim mescidim ve
Mescid-i Aksâ’dır.”
İbni Mace 1409, Buhari 1130, Müslim 1397/512, Ebu Davud 2033, Nesei 699, Humeydi 943, Abdurrezzak 9158, Tayalisi 1348, Ebu Ya’la 5880, Malik 1/108, İbni Ebi Şeybe 4/518, İbni Hibban 1619, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/234, Albânî İrvau’l-Ğalil Fi Tahrici Ehadisi Menari’s-Sebil 970, 773
İzah: Yukarıdaki hadiste Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Mescid-i Haram, Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in Mescidi ve Kudüs şehrindeki Mescid-i Aksâ’da ibadet yapmak niyetiyle oralara yolculuk etmeye izin vermiştir. Bu üç mescidin dışındaki mescidlere nerede ve nasıl olursa olsun ibadet maksadıyla yolculuk etmek caiz değildir! Hadisin hükmüne göre haramdır!
(2) Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:
“İtikaf ancak üç mescidde olur.”
El-İsmailî Mu’cem’de 112/2, Beyhaki Sünen 4/316, Albânî Silsiletu’l-Ehâdîsi’s-Sahîha 2786
(3) Huzeyfe (Radiyallahu Anh), Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh)’a şöyle dedi:
“Bir topluluk senin evin ile Ebu Musa’nın evi arasında itikâf yapıyorlar ve sen bunu garip bulmuyor musun? Onlara karşı çıkmıyorsun ve bunu onlara yasaklamıyorsun ha! Hâlbuki Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in “İtikâf ancak üç mescidde olur,” buyurduğunu biliyorsun?”
Tahavi Müşkil 4/20, Abdurrazzak Musannef 4/248/8016, İbni Ebi Şeybe Musannef 3/91, Taberani 9/350/9511, Said bin Mansur, İbni Hazm Muhalla 5/195
Allâme Muhammed Nâsıruddin el-Albânî (Rahmetullahi Aleyh) şöyle demiştir:
“Said bin Mansur’un hadisin ref’inde tereddüt etmesi sıhhatini etkilemez. Özellikle kıssanın geliş şekli (siyakı) dikkatle bakıldığı zaman hadisin merfu olduğu hususunu tekid eder. Zira Huzeyfe (Radiyallahu Anh), onların evler arasında itikâf yapmaları hakkında Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh)’ın sessiz kalmasına mücerret görüşüyle karşı çıkmamıştı. O, onun üstünlük ve fıkhını biliyordu. Şayet ona göre hadis merfu olmasaydı, Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh)’e karşı çıkıp hüccet ikame etmezdi.
Hatta Abdurrazzak’ın mevkuf rivayeti dahi dediklerimi destekler. Zira ondaki lafız şöyledir:
“Bir topluluk senin evinle Ebu Musa Eş’ari’nin evi arasında itikâf yapıyor ve sen onları bundan yasaklamıyorsun ha!” Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh):
“Sen hata edip onlar isabet etmiş veya sen unutup onlar ezberlemiş olabilirler,” dedi. Bunun üzerine Huzeyfe (Radiyallahu Anh):
“İtikâf ancak üç mescidde olur,” diye devam etti.
Bunun bir misli de İbrahim’in rivayetidir:
“Huzeyfe (Radiyallahu Anh), Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh)’e geldi ve:
“Senin evinle Ebu Musa Eş’ari’nin evi arasında mescidde itikâfa girenleri garip karşılamıyor musun?” dedi.
Abdullah ibni Mes’ud (Radiyallahu Anh):
“Sen hata edip onlar isabet etmiş de olabilir,” dedi.
Huzeyfe (Radiyallahu Anh):
“Bilmiyor musun ki, itikâf ancak üç mescidte olur! Orada veya şu çarşıda itikâf etmeleri arasında fark görmüyorum.
Huzeyfe (Radiyallahu Anh)’ın ayıpladığı bu kimseler Büyük Kufe Mescidinde itikafa girmişlerdi.
İbni Ebi Şeybe Musannef 3/91, Abdurrazzak 4/347, 348, Taberani 9510
Şunu iyi bil ki, alimler itikaf yapılacak mescidin şartları hususunda ihtilaf ettiler. Bunu geniş olarak Musanneflerde, Muhalla’da ve diğerlerinde görebilirsin.
“Siz mescidlerde itikâf edersiniz,” ayeti ile hüccet getirmek doğru değildir! Hadis sahihtir. Ayet umum olup hadis hâstır. Usul gereğince umum, hâs olana hamledilir. Hadis mahsus, ayet onun mubeyyenidir ve Huzeyfe (Radiyallahu Anh) hadisine delil olur.
Bu konuda eserler sahabe ve tabiinden gelenler de muhteliftir. Alınmaya layık olanı hadise muvafık olandır. Mesela Said bin Museyyeb’in sözü gibi:
“İtikaf ancak Mescid-i Nebi’de olur.” Bunu ibni Ebi Şeybe ve ibni Hazm (Rahmetullahi Aleyh) sahih isnad ile rivayet ettiler.
Şeyh Albânî (Rahmetullahi Aleyh) daha sonra hadisin sıhhati konusunda yapılan itirazlara karşı delilleriyle hadisin sıhhatini ispatlayan açıklamalar yapar.
Neticede hadisin lafzından anlaşıldığı üzere üç mescid dışında itikâf olmaz!